شرح خبر

چهار نوع چکی که کیفری محسوب نمی شود , چک سفید امضا چیست , چک وعده دار و بدون تاریخ چیست , صدور چک تضمین

پنجشنبه, ۱۷ فروردین ۱۳۹۶

چهار نوع چکی که کیفری محسوب نمی شود و به نام چک حقوقی شناخته می شود



 



بر اساس ماده 13 قانون صدور چک ( چک سفید امضا ، چک مشروط ،چک تضمین انجام معامله یا تعهد ، چک بدون تاریخ یا وعده دار ) چک کیفری محسوب نمی شود و به عنوان چک حقوقی معتبر است.



 



چک سفید امضا چیست؟



 



از چک سفید امضا تعریف واحدی ارائه نشده است. به عقیده برخی از حقوقدانها ، چکی است که مبلغ در آن قید نشده است و به عقیده برخی دیگر چکی است که فقط صاحب چک آن را امضا کرده تا هر زمان دارنده مایل باشد آن را نوشته و به بانک محال علیه ارائه دهد. در همین زمینه برخی دیگر ، چک بدون تاریخ را از زمره چکهای سفید امضا محسوب نموده اند. عقیده صحیحتر آن است که گفته شود چک سفید امضا چکی است که حداقل فاقد درج مبلغ باشد خواه تاریخ صدور و ذینفع آن مشخص شده یا نشده باشد.



 



واقعیت آن است که مطابق تعاریف ارائه شده از چک از جمله تعریف ماده 310 قانون تجارت و مفاد برخی دیگر از مواد قانونی ، چک سفید امضا به معنای قانونی کلمه ، چک محسوب نمیشود یکی از ارکان مشترک اسناد تجاری به معنای خاص ( برات ، سفته و چک ) که شاید مهمترین رکن آن نیز به حساب آید همان مبلغ مندرج در سند است.  هدف مهم و نهایی ازایجاد ،صدور و به گردش درآمدن این اسناد ، وصول مبلغ آن توسط ذینفع است حال چنانچه چک ، سفید امضا و فاقد مبلغ باشد امکان تحقق هدف مورد نظر فراهم نیست و این امر چک موصوف را از عداد اسناد تجاری خارج میسازد و چک حقوقی هم محسوب نمی شود.



 



چک وعده دار و بدون تاریخ چیست؟



 



چک باید حال باشد زیرا بموجب ماده 311 قانون تجارت در چک ، پرداخت وجه چک نباید وعده داشته باشد و از طرف دیگر چک دیداری است زیرا طبق ماده 313 قانون تجارت وجه چک باید به محض ارایه کارسازی شود. بنابر این هرگاه مثلا انشا نوشته چنین باشد: ” ظرف ده روز از تاریخ رویت بپردازد ” نوشته مزبور از لحاظ روابط میان دارنده و مسوولین تضامنی چک ، غیر از صادر کننده ، چک محسوب نمی شود و این ایراد در قبال دارنده قابل استناد خواهد بود. برخلاف برات و سفته که به ترتیب ، به موجب مواد 223 و 308 قانون تجارت ، هم تاریخ تحریر و هم تاریخ پرداخت دارند ، چک از نظر قانونگذار ایران یک وسیله پرداخت فوری است. بنابراین چک یک تاریخ بیشتر ندارد. رویه قضایی از زمانهای گذشته نسبت به حال بودن چک حساسیت داشته است .



 



بر طبق قاعده کلی و با توجه به نظریه شماره 5584/7 مورخ 26/11/1368 اداره حقوقی ،اصل ، صحت تاریخ چک است و وعده دار بودن آن باید اثبات شود. عدم ذکر تاریخ در چک آن را از عنوان چک خارج و در نتیجه غیر قابل تعقیب کیفری می سازد چرا که با توجه به ماده 311 قانون تجارت قید تاریخ یکی از ارکان اساسی در چک می باشد.در اصطلاح این نوع چک هم چک حقوقی محسوب می گردد.



 



کلمه تاریخ ناظر به روز و ماه و سال بوده و اگر در چک ، تاریخ سال قید نگردد چک بدون تاریخ محسوب و اعتبار و امتیاز چک را ندارند.



 



 صدور چک تضمین



 



جرم نبودن صدور چک بابت تضمین به معنای عدم وصول وجه آن بدلیل تخلف از انجام تعهد نیست. اداره حقوقی قوه قضاییه در این زمینه اعتقاد دارد چک یا سفته جهت تضمین انجام معامله یا تضمین حسن انجام تعهد مطابق مواد 10 و 230 قانون مدنی لازم الوفاء است و دادگاهها باید برابر مواد مرقوم متخلف را به پرداخت وجه مذکور محکوم نمایند و طبیعتاً باید به عنوان چک حقوقی اقدام به وصول گردد.